Nguồn vốn chính sách đã đáp ứng kịp thời nhu cầu vay, giúp người nghèo và các đối tượng chính sách có điều kiện đầu tư phát triển kinh tế và vươn lên thoát nghèo. Qua đó, góp phần thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, bảo đảm an sinh xã hội và phát triển kinh tế - xã hội, hạn chế tình trạng “tín dụng đen” trên địa bàn tỉnh.
Vai trò quan trọng góp phần giảm nghèo
Với quyết tâm “không để ai bị bỏ lại phía sau” trên hành trình giảm nghèo, các chương trình tín dụng chính sách xã hội được đánh giá là một chủ trương mang tính nhân văn sâu sắc, giúp cho người nghèo và các đối tượng chính sách tiếp cận đầy đủ, dễ dàng nguồn vốn ưu đãi, vươn lên ổn định cuộc sống. Theo báo cáo của Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh, hiện có 22 chương trình tín dụng ưu đãi đang được triển khai. Trong giai đoạn 2021 - 2025, doanh số cho vay đạt 17.458 tỷ đồng, doanh số thu nợ đạt 12.057 tỷ đồng. Đến ngày 31/7/2025, tổng dư nợ đạt 14.400 tỷ đồng với hơn 219.000 khách hàng còn dư nợ, tăng 5.392 tỷ đồng so với cuối năm 2020. Tốc độ tăng trưởng dư nợ bình quân đạt 9,9%/năm.
Vốn tín dụng chính sách xã hội đã giúp hộ nghèo tiếp cận tài chính cho việc nâng cao sức sản xuất, tạo sinh kế phát triển bền vững. Theo báo cáo của Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh trong giai đoạn 2021 - 2025 đã có 346.891 lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách được tiếp cận vốn để phát triển sản xuất, tạo sinh kế bền vững. Có 35.763 lượt hộ nghèo, 64.755 lượt hộ cận nghèo, 39.314 lượt hộ mới thoát nghèo được hỗ trợ vốn thực hiện mục tiêu cải thiện thu nhập để giảm nghèo, hạn chế tái nghèo, từng bước giảm nghèo bền vững. Thu hút và tạo việc làm cho 40.068 lao động, bao gồm cả lao động được vay vốn đi xuất khẩu lao động, trong đó nhiều mô hình thanh niên khởi nghiệp, phụ nữ khởi nghiệp vay vốn để sản xuất, kinh doanh đạt kết quả tốt.
Tín dụng chính sách xã hội cũng đã cho 7.807 học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập, tiếp cận tri thức, khoa học - kỹ thuật; 427 người chấp hành xong án phạt tù được vay vốn tái hòa nhập cộng đồng, giúp tạo việc làm, đảm bảo điều kiện sinh kế. Đặc biệt, hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội sau đại dịch Covid - 19 với 110 doanh nghiệp được vay vốn để trả lương ngừng việc, trả lương phục hồi sản xuất kinh doanh, 70 cơ sở mầm non, tiểu học ngoài công lập được tiếp cận vốn để đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất phục vụ hoạt động sau đại dịch, 10.866 gia đình được vay vốn mua máy tính cho con học trực tuyến trong bối cảnh đại dịch Covid-19, đảm bảo không bị gián đoạn việc học.
Chương trình tín dụng về nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn đã giúp các hộ gia đình được sử dụng nước sạch, công trình nhà tiêu hợp vệ sinh; góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, góp phần xây dựng nông thôn mới. Trong năm năm qua đã có 120.307 hộ gia đình được vay vốn để xây dựng/cải tạo 240.607 công trình nước sạch và công trình vệ sinh đảm bảo tiêu chuẩn, hợp vệ sinh.
Chương trình tín dụng cho vay mua, thuê mua nhà ở xã hội, xây mới, cải tạo hoặc sửa chữa nhà để ở đã giúp 1.434 người dân để tự xây dựng mới hoặc sửa chữa nhà để ở. Bên cạnh đó, giai đoạn 2021 - 2025 cũng đã có 2.864 hộ đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được vay vốn phát triển kinh tế, xây dựng nhà ở, 21.358 hộ tại vùng khó khăn được vay vốn để sản xuất kinh doanh.
Có thể khẳng định, chính sách tín dụng đóng vai trò quan trọng trong giảm nghèo bền vững bằng cách cung cấp vốn ưu đãi cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách để phát triển sản xuất, tạo việc làm và tăng thu nhập. Điều này giúp người dân thoát nghèo một cách bền vững, cải thiện cuộc sống, trong giai đoạn 2021 - 2025, vốn tín dụng chính sách xã hội đã giúp trên 110 ngàn lượt hộ vay tín dụng chính sách thoát nghèo, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 7,8% cuối năm 2021 xuống còn 4,16% năm 2025, tỷ lệ hộ cận nghèo giảm từ 6,59% xuống còn 5,42%, từng bước làm giàu chính đáng và góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Thoát bẫy “tín dụng đen”
Theo Báo cáo của Đoàn giám sát của Thường trực HĐND tỉnh về công tác phòng chống tội phạm liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”, tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì hoạt động tín dụng chính sách xã hội trên địa bàn tỉnh được mở rộng, đáp ứng nhu cầu vay vốn của hộ nghèo và các đối tượng chính sách, qua đó đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới tại các địa phương, góp phần hạn chế cho vay nặng lãi trong dân sự.
Thực tế cho thấy tín dụng chính sách xã hội giúp người nghèo, các đối tượng chính sách được tiếp cận tài chính phù hợp, tin cậy, tránh được “tín dụng đen” với nhiều chương trình tín dụng cho người nghèo, các đối tượng chính sách vay vốn. Hơn nữa, với mạng lưới điểm giao dịch, hoạt động của Tổ Tiết kiệm và Vay vốn dưới tận thôn xóm (toàn tỉnh có 6.058 Tổ), mạng lưới rộng khắp trên cả tỉnh. Thông qua hoạt động của các Tổ Tiết kiệm và Vay Vốn, người nghèo và các đối tượng chính sách khác đã được tiếp cận vốn tín dụng chính sách một cách thuận lợi, nhanh chóng, tiết giảm chi phí, đồng thời được tham gia các hoạt động cộng đồng, nâng cao tinh thần tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong sản xuất và đời sống, tạo dựng sự đoàn kết trong cộng đồng dân cư, góp phần thực hiện có hiệu quả mục tiêu giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn.
Tuy nhiên, nguồn vốn cho vay các chương trình hỗ trợ tạo việc làm, duy trì và mở rộng việc làm, cho vay nhà ở xã hội, cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế trên địa bàn tỉnh; tỷ trọng nguồn vốn nhận ủy thác địa phương trên tổng nguồn vốn quản lý tại Chi nhánh Ngân hàng chính sách xã hội tỉnh hiện đạt 4,9%, thấp hơn so với mức bình quân các Chi nhánh trong toàn quốc đạt được hiện nay là 15%; hộ nghèo, hộ cận nghèo phát sinh đột xuất trong năm chưa được bổ sung thường xuyên do đó chưa được tiếp cận với vốn vay ưu đãi kịp thời;...
Để tiếp tục nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách xã hội góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo, an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh, tại cuộc giám sát của HĐND tỉnh về việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, thành viên Đoàn giám sát đã đề nghị UBND tỉnh cân đối, ưu tiên bố trí nguồn vốn từ ngân sách địa phương ủy thác sang Ngân hàng Chính sách xã hội nhằm bổ sung nguồn vốn cho vay đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác; chỉ đạo các sở, ban, ngành trong tỉnh rà soát các chương trình, dự án đang thực hiện dành cho người nghèo và các đối tượng chính sách để tham mưu sửa đổi, hoàn thiện các quy định có liên quan theo hướng nâng hạn mức vay; từ cho không hoặc tài trợ bằng hiện vật chuyển sang cho vay ưu đãi thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh để đáp ứng nhu cầu thực tế giúp người dân phát triển sinh kế, giảm nghèo bền vững.
Ngoài ra, Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh cần nâng cao chất lượng hoạt động của các Điểm giao dịch tại cấp xã, bảo đảm an toàn, thuận tiện, tạo điều kiện cho Nhân dân và các đối tượng thụ hưởng; rà soát nhu cầu vay vốn của các nhóm đối tượng mới phát sinh sau sáp nhập. Nâng cao năng lực cho đội ngũ Tổ trưởng Tiết kiệm và Vay vốn. Ứng dụng công nghệ thông tin để quản lý hồ sơ và giám sát nguồn vốn chặt chẽ, minh bạch một công cụ hiệu quả, góp phần giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế và bảo đảm an sinh xã hội trên địa bàn.
