Trình Quốc hội Dự án Luật Báo chí (sửa đổi), bổ sung quy định cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện

Đồng chí Võ Thị Minh Sinh - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An và các đại biểu dự họp.

Mở rộng không gian hoạt động của báo chí

Tại phiên làm việc, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày tờ trình Dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Theo đó, với tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, Dự án Luật Báo chí (sửa đổi) quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội, những vấn đề thực tiễn thường xuyên biến động giao Chính phủ, bộ, ngành, địa phương quy định để bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với thực tiễn.

Trên cơ sở đó, bố cục của Dự án Luật Báo chí (sửa đổi) gồm 4 Chương, 51 Điều (giảm 2 Chương, 10 Điều so với Luật Báo chí năm 2016); dự kiến Luật giao Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quy định chi tiết tổng số 27 Điều.

Đáng chú ý, dự án Luật đã bổ sung quy định thẩm quyền UBND cấp tỉnh: Cấp, thu hồi Giấy phép xuất bản thêm ấn phẩm báo chí, phụ trương cho cơ quan báo chí của địa phương; đăng ký danh mục báo chí in nhập khẩu cho các cơ sở kinh doanh dịch vụ phát hành báo chí nhập khẩu; cấp Giấy phép xuất bản bản tin cho cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp của địa phương; cấp Giấy phép xuất bản đặc san cho cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp ở địa phương…

Đặc biệt, dự án Luật quy định các nguyên tắc về mô hình hoạt động, kinh tế báo chí, mở rộng không gian hoạt động của báo chí để phát triển báo chí trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới.

Theo đó, bổ sung quy định: Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính theo quy định của Chính phủ; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thông báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí.

Dự án luật còn bổ sung quy định về hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng. Theo đó, hoạt động trên không gian mạng của cơ quan báo chí phải tuân thủ quy định pháp luật về báo chí, về an ninh mạng, quy định về tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí và phù hợp với các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Đồng thời, bổ sung khái niệm xuất bản báo chí trên không gian mạng bao gồm: Đăng, phát thông tin lên kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng và nền tảng số báo chí quốc gia; bổ sung quy định nền tảng số báo chí quốc gia, kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng là sản phẩm báo chí.

Cơ quan báo chí thực hiện thông báo với cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí khi mở các kênh nội dung trên không gian mạng và kết nối trực tuyến với hệ thống lưu chiểu của cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí để phục vụ việc đo kiểm xu hướng thông tin trên không gian mạng.

Ngoài ra, dự án luật còn bổ sung quy định cơ quan báo chí được liên kết sản xuất nội dung, trừ nội dung về thời sự chính trị, an ninh, quốc phòng, đối ngoại để thúc đẩy cơ quan báo chí khai thác giá trị từ hoạt động liên kết phục vụ phát triển báo chí, đồng thời, đảm bảo định hướng trong thông tin thời sự chính trị (thông tin về các hoạt động của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các sự kiện quan trọng của đất nước...), an ninh, quốc phòng, đối ngoại.

Cùng với đó, dự án Luật bổ sung quy định đầy đủ các phương thức Nhà nước giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu và hỗ trợ cước vận chuyển, chi phí đăng tải, truyền dẫn, phát sóng để báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, an ninh, quốc phòng, văn hóa, thông tin tuyên truyền về tình trạng khẩn cấp, thông tin đối ngoại, truyền thông chính sách, phục vụ thiếu niên, nhi đồng, người khiếm thính, khiếm thị, đồng bào vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, hải đảo và các nhiệm vụ trọng yếu khác theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Nhà nước bố trí ngân sách Nhà nước mua dịch vụ sự nghiệp công, hỗ trợ thường xuyên cơ quan báo chí.

Mặt khác, dự án Luật trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung quy định về Thẻ nhà báo. Theo đó, bỏ quy định về kỳ hạn thẻ nhà báo. Quy định thời hạn sử dụng thẻ nhà báo là 5 năm tính từ ngày cấp thẻ và được ghi trên thẻ. Hết thời hạn sử dụng Thẻ nhà báo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xét cấp đổi Thẻ nhà báo.

Cùng với đó, dự án Luật còn bổ sung quy định quản lý chặt chẽ hoạt động báo chí, đảm bảo hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý, trong đó, bổ sung khái niệm tạp chí để phân biệt rõ báo, tạp chí, chống “báo hóa” tạp chí; bổ sung điều kiện xét cấp Thẻ nhà báo lần đầu phải qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức.

Làm rõ hơn khái niệm “kinh tế báo chí”

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh đã trình bày báo cáo thẩm tra Dự án Luật Báo chí (sửa đổi); qua đó, bày tỏ tán thành với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Báo chí; cơ bản nhất trí với phạm vi, đối tượng điều chỉnh của dự án Luật.

Ngoài ra, Ủy ban Văn hóa và Xã hội cũng nêu lên các ý kiến về một số nội dung lớn của dự thảo luật; trong đó, về các loại hình báo chí, dự án Luật tiếp tục xác định có 4 loại hình báo chí, đồng thời, sửa đổi tên gọi thành: “báo chí in, báo nói, báo hình và báo chí điện tử”.

Ủy ban cho rằng, việc thay đổi cách gọi trên cần xem xét kỹ lưỡng để bảo đảm thống nhất với thuật ngữ chuyên ngành, mang tính phổ quát; đề nghị nghiên cứu sử dụng các khái niệm báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử để phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam và quốc tế. Có ý kiến đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, quy định phù hợp hơn về các loại hình báo chí, đáp ứng yêu cầu phát triển của các loại hình báo chí trong kỷ nguyên số.

Về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, Ban Văn hóa và Xã hội cơ bản thống nhất với việc bổ sung các quy định về “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện”. Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ nội hàm, tiêu chí xác định và cơ chế đặc thù tài chính của các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Đồng thời, Ủy ban cũng cho biết: Có ý kiến cho rằng, ngoài 6 cơ quan báo chí được xác định theo Quyết định 362/QĐ-TTg ngày 03/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín, có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí.

Về các nội dung liên quan đến “kinh tế báo chí”, Ủy ban nhất trí với các quy định nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu, tăng thêm nguồn lực tài chính để bảo đảm và nâng cao chất lượng hoạt động như dự thảo Luật.

Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, làm rõ hơn khái niệm “kinh tế báo chí” và các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí.

Ngoài ra, qua thẩm tra, Ủy ban cũng nêu một số ý kiến về đối tượng được đề nghị cấp giấy phép hoạt động báo chí; hoạt động báo chí trên không gian mạng.

Trong chương trình làm việc, Quốc hội đã nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra Dự án Luật Phá sản (sửa đổi); Dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi); Luật Dân số; Luật Phòng bệnh.