Chính quyền “đầu tiên và duy nhất” trong Cao trào Xô viết
Ngay sau sự kiện thành lập Đảng chưa đầy 3 tháng, vào ngày 01/5/1930, tại Đình làng Thượng, xã Hạnh Lâm, huyện Thanh Chương, Chi bộ Đảng đã tập trung hơn 3000 nông dân xã Hạnh Lâm và các làng xã lân cận để nghe đại diện Huyện ủy nói về ý nghĩa của ngày Quốc tế lao động 01/5 và vạch mặt tội ác của tên địa chủ kiêm tư sản Nguyễn Trường Viện. Sau đó những người tham gia biểu tình đã kéo đến đốt phá toàn bộ đồn điền Ký Viễn.
Cùng với cuộc biểu tình vũ trang của nông dân tại Hạnh Lâm, cũng trong ngày 1/5 tại quán Ngũ Phúc, xã Võ Liệt dưới sự lãnh đạo của Huyện ủy, tổ chức “sinh hội” Trường Tiểu học Võ Liệt đã tập trung trên 100 học sinh làm lễ kỷ niệm ngày Quốc tế lao động 1/5, sau đó diễu hành qua huyện đường Thanh Chương… Cùng với cuộc đình công của công nhân Trường Thi - Bến Thủy, những hoạt động này tại huyện Thanh Chương được đánh giá là những sự kiện mở đầu cho cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh.
Bốn tháng sau, vào sáng ngày 01/9/1930, Huyện ủy Thanh Chương đã vận động hơn 2 vạn nông dân từ khắp 5 tổng trên toàn huyện kéo về huyện đường để biểu tình, khiến Tri huyện và binh lính sợ hãi bỏ chạy, sau đó người biểu tình đã đốt phá huyện đường, mở nhà giam thả tù chính trị và thành lập chính quyền xô viết. Cuộc biểu tình cướp phá huyện đường và thành lập chính quyền Xô viết của Đảng bộ Nhân dân Thanh Chương đã được đánh giá là một sự kiện “chưa từng có ở An Nam bao giờ. Lần đầu tiên trong lịch sử dưới sự lãnh đạo của đảng giai cấp công nông đã đập tan chính quyền phong kiến mở đầu cho sự ra đời Xô viết trong một huyện ở Nghệ Tĩnh”. Điều đó nói lên truyền thống yêu nước cách mạng của Nhân dân Thanh Chương, một vùng đất sớm có các tổ chức cách mạng và từng được đánh giá là phên dậu “gắn bó mật thiết với lịch sử Nghệ Tĩnh và lịch sử dân tộc”. Đồng thời chứng tỏ rằng Đảng bộ Thanh Chương vừa mới thành lập đã lãnh đạo quần chúng đấu tranh quyết liệt và bước đầu giành thắng lợi to lớn, trở thành một Đảng bộ vững mạnh và đi đầu trong cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh. Các chính quyền Xô viết cũng được lịch sử Đảng và lịch sử dân tộc ghi nhận là “đầu tiên và duy nhất” trong Cao trào Xô viết, đưa Thanh Chương lên vị trí đỉnh cao nhất của Xô viết Nghệ Tĩnh.
Phát huy truyền thống cách mạng, vượt qua khó khăn để đổi mới và phát triển
Phát huy truyền thống Xô viết Hạnh Lâm - Võ Liệt, 92 năm qua Đảng bộ và Nhân dân Thanh Chương đã có những đóng góp đặc biệt xuất sắc. Qua 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ nhân dân và lực lượng VTND toàn huyện và 11 xã đã được phong tặng danh hiệu cao quý “Anh hùng lực lượng VTND”.
Ngay sau chiến tranh từ “chiến trường xốc tới công trường” cán bộ và Nhân dân Thanh Chương đã nhanh chóng hàn gắn vết thương chiến tranh, ổn định và phát triển sản xuất bằng các chương trình trọng điểm như xây dựng các công trình giao thông thuỷ lợi, cầu cống, di dân chuyển hộ, mở rộng và phát triển các nông lâm trường xí nghiệp; tiếp tục đầu tư phát triển văn hoá - xã hội, xây dựng nguồn lực con người; tăng cường khả năng quốc phòng - an ninh, làm tốt công tác chính sách, hậu phương Quân đội, giải quyết tốt các vấn đề xã hội. Tuy nhiên, do hậu quả chiến tranh để lại hết sức nặng nề và các khó khăn do điều kiện địa lý không thuận lợi nên đây là thời kỳ khó khăn nhất. Đã một thời Thanh Chương được gọi là nơi “tứ tắc”, đến năm 1995 toàn huyện vẫn chưa có đường nhựa.
Bước vào thế kỷ thứ 21, cùng với những thành tựu quan trọng trong công cuộc đổi mới của đất nước, từ năm 2001- 2010 Đảng bộ và Nhân dân huyện Thanh Chương vững bước đi lên hội nhập và phát triển. Sau nhiều cố gắng đổi mới cách nghĩ cách làm Đảng bộ và Nhân dân Huyện đã từng bước vươn lên về nhiều mặt. Trong đó đáng chú ý nhất là việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng nhanh năng suất và sản lượng của các loại cây trồng, vật nuôi và việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kênh mương hồ đập và đường giao thông dần hoàn thiện, xóa bỏ hoàn toàn thế “tứ tắc” của một vùng quê nghèo. Đánh giá và ghi nhận cố gắng của cán bộ và Nhân dân, năm 2001 Huyện được Chính phủ tặng cờ thi đua xuất sắc, liên tục 4 năm từ 2000 - 2004 và liên tục trong 3 năm từ 2007 – 2009, Đảng bộ Thanh Chương luôn đứng tốp đầu của tỉnh, năm 2009, Huyện được Chủ tịch nước tặng thường Huân chương Lao động hạng Nhì.
10 năm gần đây huyện Thanh Chương tiếp tục vươn lên giành được nhiều thành quả trên các lĩnh vực. Theo đó, nông nghiệp chuyển dịch hướng giảm tỷ trọng các loại cây trồng ngắn ngày kém hiệu quả, tăng diện tích cây công nghiệp, cây ăn quả và phát triển chăn nuôi hàng hóa. Sản xuất liên tiếp được mùa, tổng sản lượng lương thực có hạt hàng năm đạt từ 106 – 119 nghìn tấn, đã hình thành một số vùng nguyên liệu tập trung gắn với chế biến, tiêu thụ sản phẩm và hình thành thương hiệu hàng hóa. Sản xuất gắn liền với liên kết, quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn VietGAP, OCOP.
Thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022, với quyết tâm phục hồi và phát triển, ngay từ đầu năm, cấp ủy chính quyền đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, các cấp, các ngành tập trung triển khai thực hiện quyết liệt và đồng bộ nền kinh tế xã hội trên địa bàn Huyện để đạt được nhiều kết quả tích cực. Tổng giá trị sản xuất 6 tháng đầu năm ước đạt trên 5.245 tỷ đồng, tăng 8,59% so với cùng kỳ. Tốc độ phát triển đứng thứ 9/21 đơn vị cấp huyện. Công tác xây dựng NTM được chú trọng. Trong đó dành nhiều thời gian, nguồn lực cho 3 xã về đích NTM đó là Thanh Hương, Thanh Chi và Thanh Ngọc; 1 xã về đích NTM kiểu mẫu là Thanh Lĩnh; 3 xã về đích NTM nâng cao đó là Thanh Tiên, Thanh Liên và Thanh Phong và 18 thôn, xóm đạt xóm NTM. Tính đến ngày 31/8 đã huy động nguồn lực đóng góp từ Nhân dân đạt trên 60 tỷ đồng. Sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và xây dựng trên địa bản cơ bản được duy trì ổn định và đạt kế hoạch đề ra. Đẩy mạnh phát triển và nâng cao chất lượng 14 sản phẩm OCOP, đồng thời xây dựng thêm các sản phẩm để lập hồ sơ đánh giá phân hạng vào cuối năm 2022. Các hoạt động văn hóa – xã hội được duy trì và đẩy mạnh. Tiếp nhận và giải quyết các hồ sơ, thủ tục cho người có công với cách mạng và chi trả kịp thời, đầy đủ các chế độ chính sách cho các đối tượng với tổng số tiền là trên 90 tỷ đồng. Công tác xây dựng chính quyền, cải cách hành chính được quan tâm và chỉ đạo quyết liệt, trong đó xây dựng chính quyền điện tử làm nền tảng hướng tới chính quyền số được xác định là nhiệm vụ quan trọng.
Cùng với sự phát triển chung, tại các nôi cách mạng, dù còn khó khăn nhiều mặt nhưng cán bộ và Nhân dân Hạnh Lâm đã nỗ lực vươn lên, xây dựng thành công chương trình quốc gia NTM. Đây là xã biên giới vùng cao đầu tiên của tỉnh đạt danh hiệu này. Từ sau khi tổ chức lễ đón bằng vào năm 2017, cán bộ, Nhân dân Hạnh Lâm đã và đang nỗ lực vươn lên để giữ vững và phát huy danh hiệu, tiến tới xây dựng NTM nâng cao. Trong rất nhiều công việc, Đảng bộ vẫn xác định việc phát huy truyền thống là nguồn lực mạnh mẽ để khơi dậy nội lực và thu hút nguồn ngoại lực.
Còn tại xã Võ Liệt, nơi từng là huyện lỵ thời phong kiến, ghi nhận nhiều thăng trầm của lịch sử huyện Thanh Chương, là nơi diễn ra cuộc biểu tình cướp huyện, phá đồn của hơn 2 vạn nông dân lập nên chính quyền Xô viết “đầu tiên và duy nhất trong cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh”, các thế hệ cán bộ và Nhân dân cũng đã từng bước vươn lên, xã cũng đã được công nhận đạt chuẩn NTM vào năm 2021, đang tích cực xây dựng NTM nâng cao.
Trên cơ sở các kết quả đã đạt được trong thời gian qua, Huyện cũng đã xác định nhiều chỉ tiêu, giải pháp cụ thể: Tập trung xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở vững mạnh toàn diện; quyết liệt, hiệu quả trong quản lý, điều hành; xây dựng khối đoàn kết, thống nhất toàn dân vững chắc; phát huy sức mạnh nội lực, thu hút và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, sức sáng tạo, ý chí và khát vọng vươn lên của toàn Đảng, toàn dân, đẩy mạnh công cuộc xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới kiểu mẫu, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 2020 - 2025: 9,5 - 10,5%. Thu nhập bình quân đầu người 75 - 80 triệu đồng, đưa Thanh Chương phát triển thành huyện khá của Nghệ An.
Cùng với toàn Đảng, toàn dân, cán bộ Nhân dân huyện Thanh Chương đang hướng về kỷ niệm 92 năm ngày Xô Viết Nghệ Tĩnh. Trong niềm vui lớn đó có niềm tự hào về ngày truyền thống của Huyện. Tin tưởng rằng, với hào khí quê hương Xô Viết, với tinh thần đoàn kết, đồng tâm, hợp lực cùng quyết tâm cao, với tư tưởng tiến công, tăng tốc, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích Nhân dân; với thái độ nghiêm túc và tinh thần cầu thị, tự giác khắc phục hạn chế, khuyết điểm; phát huy cao nhất những kết quả đạt được, tranh thủ cơ hội thuận lợi, cùng với sự quan tâm, giúp đỡ của cấp trên và con em quê hương trên khắp mọi miền đất nước, huyện Thanh Chương sẽ thực hiện thắng lợi những mục tiêu, định hướng lớn trong chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện khóa XXXI, nhiệm kỳ 2020 – 2025.
Trần Đình Hà
Trung tâm VH, TT &TT Thanh Chương.
