Trong thời gian qua, CSDL chuyên ngành và dùng chung trên địa bàn tỉnh từng bước được xây dựng, đã có tác động tích cực trong cải cách hành chính đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân, doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc tạo lập CSDL phục vụ chuyển đổi số gặp không ít khó khăn, đòi hỏi cần có giải pháp tháo gỡ.
Kết quả bước đầu
Thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, trong đó xác định dữ liệu là trung tâm của chuyển đổi số, cùng với Nghị quyết số 214/NQ-CP ngày 23/7/2025 của Chính phủ về kế hoạch hành động thúc đẩy tạo lập dữ liệu phục vụ chuyển đối số toàn diện, Nghệ An đã ban hành nhiều chủ trương, kế hoạch cụ thể. Trong đó, Kế hoạch số 986/KH-UBND ngày 20/11/2025 được coi là văn bản mang tính đột phá thúc đẩy tạo lập dữ liệu đẩy nhanh chuyển đổi số trong các cơ quan nhà nước.
Việc xác lập dữ liệu làm nền tảng cốt lõi đã được cụ thể hóa bằng mục tiêu xây dựng 11 CSDL trọng yếu (bao gồm: đất đai, tài chính, giáo dục, hộ tịch, y tế, ngành công thương, xây dựng, kiểm soát tài sản, thu nhập, xử lý vi phạm hành chính, nông nghiệp, an sinh xã hội), đảm bảo kết nối liên thông, chia sẻ dữ liệu thông suốt giữa các cấp chính quyền từ trung ương đến địa phương và với các cơ quan Đảng, HĐND, MTTQ, Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân và các tổ chức chính trị - xã hội. Các CSDL này không chỉ phục vụ hiệu quả công tác quản lý, điều hành của cơ quan Nhà nước mà còn hướng cải cách thủ tục hành chính đáp ứng yêu cầu thiết thực của người dân, doanh nghiệp.
Thời gian qua, việc xây dựng CSDL đã được các sở, ngành, địa phương trong tỉnh quan tâm thực hiện và đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng. CSDL cơ quan nhà nước từng bước được xây dựng, chuẩn hóa (các hệ thống thông tin dùng chung đã từng bước hình thành cơ sở dữ liệu ổn định, khả năng tổng hợp, phân tích thuận lợi, sẵn sàng kết nối, chia sẻ và lưu trữ vào kho dữ liệu dùng chung tỉnh Nghệ An (data.nghean.gov.vn). Cơ sở dữ liệu các ngành hiện do các ngành quản lý đang được tỉnh chỉ đạo chuẩn hóa bảo đảm đúng, đủ, sạch, sống để sẵn sàng kết nối, chia sẻ, hình thành kho dữ liệu lớn đặt nền móng cho xây dựng đô thị thông minh, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, đây cũng là nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ đạo trọng tâm của tỉnh trong năm 2025.
Ngành Y tế đã liên thông dữ liệu chứng sinh, giấy báo tử, giấy khám sức khỏe lái xe lên Cổng tiếp nhận Hệ thống thông tin giám định bảo hiểm y tế, cơ bản hoàn thành triển khai bệnh án điện tử; hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử đang được xây dựng. Ngành Giáo dục và Đào tạo đã hoàn thành tích hợp cơ sở dữ liệu học sinh từ lớp 1 đến lớp 12 với cơ sở dữ liệu của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Ngành Tư pháp hoàn thành nhiệm vụ số hóa hộ tịch điện tử, tích hợp vào cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc. Ngành Bảo hiểm xã hội: Số lượng công dân đang tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đã xác thực được với dữ liệu dân cư. Ngành Thuế đã rà soát và chuẩn hóa dữ liệu mã số thuế tổ chức, doanh nghiệp; hộ, cá nhân kinh doanh và cá nhân khác.
Ngành Nông nghiệp và Môi trường đang triển khai xây dựng, từng bước liên thông cơ sở dữ liệu đất đai với Cổng dịch vụ công; kết nối liên thông cơ sở dữ liệu đất đai với Hệ thống Thuế để xác định nghĩa vụ tài chính.
Ngành Nội vụ: đã thu thập và cập nhật dữ liệu thông tin người lao động vào cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đã làm sạch, chuẩn hóa các dữ liệu của lĩnh vực người có công và giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh, tiếp tục rà soát, làm sạch, cập nhật, bổ sung các dữ liệu đối tượng bảo trợ xã hội còn thiếu thông tin. Thực hiện kiểm tra, thống kê thực trạng khối lượng tài liệu hiện có và hướng dẫn việc bảo quản an toàn, tránh thất thoát tài liệu, hướng dẫn nghiệp vụ công tác văn thư, lưu trữ trước, trong và sau sắp xếp tổ chức bộ máy, thực hiện chính quyền địa phương 02 cấp. Công an tỉnh đã làm sạch dữ liệu hộ khẩu, nhân khẩu phục vụ việc kết nối, chia sẻ giữa Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với các cơ sở dữ liệu chuyên ngành.
Đối với 11 CSDL trọng yếu, đến nay đã có một số CSDL đạt kết quả triển khai rõ nét, bao gồm dữ liệu hộ tịch, hộ khẩu, nhân khẩu, an sinh xã hội, thuế, y tế,…. Đây là những lĩnh vực liên quan trực tiếp đến người dân và doanh nghiệp, có ý nghĩa nền tảng trong quá trình hiện đại hóa hành chính. Các hệ thống này đang dần được khai thác phục vụ cải cách thủ tục hành chính, giảm giấy tờ, rút ngắn quy trình xử lý, nâng cao hiệu quả điều hành. Đáng chú ý, tỉnh đã đưa vào vận hành thử nghiệm trung tâm điều hành thông minh (IOC) tỉnh (gồm 9 phân hệ, trong đó có 3 phân hệ cài đặt AI), hiện đang triển khai các thủ tục pháp lý để vận hành chính thức.
Tiến độ số hóa, xây dựng CSDL còn chậm
Tuy nhiên, mặc dù đạt được kết quả đáng khích lệ, nhưng công tác xây dựng và khai thác CSDL vẫn đối mặt với không ít khó khăn: hiện nay tiến độ số hóa hồ sơ, xây dựng CSDL chuyên ngành chưa đáp ứng yêu cầu, một mặt do các bộ, ban, ngành chưa ban hành đầy đủ hướng dẫn về danh mục, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về dữ liệu chuyên ngành; mặt khác, các cơ quan, đơn vị chưa chủ động triển khai thực hiện, làm ảnh hưởng đến việc xây dựng chính quyền số, phục vụ lãnh đạo, chỉ đạo điều hành dựa trên dữ liệu. Việc kết nối, liên thông và chia sẻ dữ liệu giữa các hệ thống thông tin phục vụ giải quyết thủ tục hành chính vẫn chưa được khắc phục triệt để, như giữa Hệ thống đăng ký hộ kinh doanh, hợp tác xã và Cổng Dịch vụ công quốc gia về đăng ký doanh nghiệp do Bộ Tài chính quản lý, ảnh hưởng đến trải nghiệm sử dụng dịch vụ của người dân, doanh nghiệp.
Theo đại diện Sở Khoa học và Công nghệ hiện nay cơ sở dữ liệu dùng chung của tỉnh chưa xây dựng được, do cơ sở dữ liệu các ngành manh mún, chưa đầy đủ, sạch, sống, đồng bộ, chưa tích hợp vào cơ sở dữ liệu dùng chung. Mặc dù tỉnh đã xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung (data.nghean.gov.vn), nhưng chưa có dữ liệu các ngành được đưa vào.
Đến thời điểm hiện nay, mới có ngành Khoa học và Công nghệ công bố dữ liệu chuyên ngành và đang được tiếp tục làm giàu dữ liệu. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu phải do các ngành thực hiện, tuy nhiên hiện nay việc xây dựng cơ sở dữ liệu gặp nhiều khó khăn do tiêu chuẩn kỹ thuật chưa có, dữ liệu không được chuẩn hóa nên không thể kết nối, chia sẻ. Ngay cả trong trường hợp dữ liệu chia sẻ được tiêu chuẩn hóa thì cũng chưa có sự thống nhất về phần mềm, tiêu chuẩn định dạng, mã định danh... từ đó gây ra nhiều khó khăn cho các đơn vị cần tích hợp khai thác dữ liệu từ nhiều nguồn, lĩnh vực khác nhau để phục vụ nhu cầu công việc.
Để đẩy nhanh tạo lập CSDL thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trong các cơ quan nhà nước, bộ, ngành trung ương cần sớm ban hành đầy đủ hướng dẫn tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, các quy định về quản trị dữ liệu, chuẩn hóa dữ liệu đầu vào, cơ chế chia sẻ, kết nối liên thông dữ liệu thuộc phạm vi quản lý với Trung tâm dữ liệu quốc gia để các địa phương thuận lợi trong triển khai xây dựng, chuẩn hoá cơ sở dữ liệu.
Tỉnh đẩy nhanh việc chỉnh lý, lưu trữ, số hóa hồ sơ, tài liệu nhất là các tài liệu trong và sau sắp xếp tổ chức bộ máy, thực hiện chính quyền địa phương 02 cấp. Sớm hoàn thành việc xây dựng, chuẩn hoá CSDL dùng chung và cơ sở dữ liệu các ngành, lĩnh vực bảo đảm đúng, đủ, sạch, sống, dễ dàng truy cập, sử dụng, sẵn sàng kết nối, chia sẻ, hình thành kho dữ liệu lớn đặt nền móng cho xây dựng đô thị thông minh, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lãnh đạo, điều hành của các cấp, các ngành. Trong đó, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, hoàn thiện, đưa vào khai thác và sử dụng CSDL: Dân cư, Đất đai, Hộ tịch,… đảm bảo đồng bộ, liên thông chia sẻ dữ liệu, tạo điều kiện thuận lợi để người dân và doanh nghiệp trong quá trình thực hiện dịch vụ công trực tuyến; góp phần cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Đồng thời, cần tiếp tục phát triển cơ sở hạ tầng đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật, nâng cao năng lực của các cơ quan, tổ chức và người dân để sử dụng có hiệu quả dữ liệu mở. Trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết để người dân tham gia hiệu quả vào nền kinh tế số và xã hội số; đồng thời hỗ trợ đẩy mạnh xây dựng hạ tầng dữ liệu tiên tiến, bao gồm cả các trung tâm dữ liệu do Nhà nước và doanh nghiệp tư nhân đầu tư.
