Thiếu cán bộ, xã miền núi “căng mình” vận hành chính quyền 2 cấp
Anh Vi Văn Bích - công chức UBND xã Mường Lống (Nghệ An) có chuyên môn chính là xây dựng nhưng do thiếu cán bộ nên phải kiêm nhiệm thêm các lĩnh vực đất đai, nông nghiệp, môi trường, công nghệ thông tin, chuyển đổi số. Từ khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, khối lượng và áp lực giải quyết công việc của cán bộ, công chức cấp xã ngày càng lớn. “Khối lượng và áp lực công việc tăng mạnh, xã có 13 bản, bản xa nhất cách trung tâm gần 20 km, đường đất phải đi bộ. Dân đến dù không phải giờ hành chính mà vào buổi trưa, hay thứ Bảy, Chủ nhật, anh em vẫn trực để giải quyết cho kịp”, anh Bích chia sẻ.
Mường Lống là 1 trong 9 xã của Nghệ An không thực hiện sáp nhập, không có các phòng chuyên môn như kinh tế, văn hóa - xã hội, trung tâm phục vụ hành chính công nhưng vẫn phải đảm bảo đầy đủ chức năng của chính quyền cấp xã. Là địa bàn đặc biệt khó khăn, hộ nghèo và cận nghèo chiếm 75% dân số, vẫn còn bản chưa có sóng điện thoại, internet và điện lưới quốc gia. Thiếu cán bộ chuyên môn khiến việc xử lý hồ sơ, thủ tục tại đây luôn quá tải.
Theo ông Phạm Văn Hòa - Chủ tịch UBND xã Mường Lống, xã được giao 27 chỉ tiêu biên chế nhưng hiện chỉ có 15. “Trung tâm phục vụ hành chính công chưa đủ nhân lực, chất lượng chưa đáp ứng, nên nhiều hồ sơ vẫn phải tiếp nhận và xử lý thủ công”, ông Hòa nói.
Là xã có hơn 12 km đường biên giới tiếp giáp với nước bạn Lào, diện tích tự nhiên rộng, dân số đông, xã Tam Quang giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển vùng cao, vùng biên giới của tỉnh Nghệ An. Sau khi sáp nhập với xã Tam Đình, khối lượng công việc tăng gấp nhiều lần, nhưng xã vẫn còn thiếu hơn 10 biên chế. Một số cán bộ sắp nghỉ hưu hoặc chuyển công tác khiến áp lực dồn lên người ở lại.
Chị Lô Thị Da Ny - Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã được giao kiêm thêm mảng y tế, của phòng văn hóa - xã hội, dù chưa có chuyên môn. “Khối lượng lớn, liên quan nhiều chế độ, chính sách nên xử lý rất vất vả”, chị chia sẻ.
Bà Kha Thị Hiền - Phó Chủ tịch UBND xã Tam Quang cho biết, xã đang bố trí cán bộ kiêm nhiệm, đồng thời, xin chủ trương biệt phái các cán bộ hợp đồng hỗ trợ cho các phòng, ban để đẩy nhanh tiến độ giải quyết công việc. Anh em cũng đã bắt nhịp với công việc, giải quyết các thủ tục hành chính cho bà con khi đến giao dịch một cách suôn sẻ.
Nghịch lý thừa - thiếu cục bộ ở cơ sở
Toàn tỉnh Nghệ An hiện có 8.635 biên chế tại 130 xã, phường, vượt 647 người so với định mức tạm thời Trung ương quy định. Tuy nhiên, nghịch lý “thừa - thiếu cục bộ” vẫn diễn ra: Nơi thừa người, nơi lại thiếu vị trí then chốt. Có 56 xã vừa thiếu biên chế, vừa thiếu nhân lực chuyên sâu ở các lĩnh vực thiết yếu như kế toán, công nghệ thông tin, chuyển đổi số, quản lý đất đai, tư pháp... ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của chính quyền cơ sở.
Theo ông Nguyễn Hồng Tài - Chủ tịch UBND xã Tương Dương: “Cơ quan Mặt trận Tổ quốc xã hiện mới bố trí được cấp trưởng, chưa có chuyên viên tham mưu nên lực lượng còn mỏng, việc triển khai nhiệm vụ trên địa bàn gặp nhiều khó khăn”.
Ông Kha Văn Thương - Phó Chủ tịch UBND xã Châu Khê đề nghị: “Chúng tôi đang thiếu các vị trí như trưởng phòng kinh tế, chuyên viên nông nghiệp, văn hóa. Lực lượng bán chuyên trách hầu hết được đào tạo chính quy, mong cấp trên xem xét bố trí cán bộ tại chỗ vào các vị trí còn trống”.
Từ ngày 1/7/2025, khi mô hình chính quyền 2 cấp được triển khai, ngoài hơn 1.000 nhiệm vụ từ cấp huyện chuyển về, các xã còn phải đảm đương thêm nhiều phần việc mới liên quan đến phân cấp, phân quyền. Trong khi đó, năng lực quản lý, pháp lý, chuyên môn, chuyển đổi số của một bộ phận cán bộ cấp xã vẫn còn hạn chế.
Trước tình hình này, nhiều địa phương đã linh hoạt, sáng tạo, chủ động sắp xếp, phát huy tối đa nhân lực hiện có. Ở xã Minh Hợp, UBND xã bố trí lại nhân sự phù hợp từng vị trí, đồng thời, yêu cầu cán bộ tích cực tham gia tập huấn, nâng cao trình độ. Tại xã Đông Hiếu, chỉ bố trí 1 kế toán chung cho cơ quan Đảng, Mặt trận và các đoàn thể để biên chế còn lại tăng nhân lực cho khối chuyên môn của Mặt trận Tổ quốc.
Ông Trần Khánh Sơn - Bí thư Đảng ủy xã Đông Hiếu cho biết: “Chúng tôi phân công rõ trách nhiệm từng người, cố gắng ‘hết việc chứ không hết giờ’; ưu tiên trung tâm phục vụ hành chính công, bố trí cán bộ có năng lực, giao tiếp tốt để phục vụ dân”.
Nỗ lực kiện toàn, tăng cường cán bộ cho vùng khó khăn
Để tiếp tục kiện toàn, bổ sung, bố trí, sắp xếp cán bộ, công chức, viên chức sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An đã ban hành Kết luận số 586-KL/TU. Theo đó, “việc điều chuyển cán bộ, công chức giữa các xã, phường phải căn cứ vào vị trí việc làm, phù hợp với trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và kinh nghiệm công tác; thực hiện điều chuyển từ nơi thừa đến nơi thiếu, từ nơi thừa nhiều đến nơi thừa ít. Đặc biệt, đối với những xã, phường hiện có từ 80 cán bộ, công chức trở lên, sẽ lập danh sách cán bộ, công chức để đề xuất điều động, biệt phái sang công tác tại các xã còn thiếu”.
Trên tinh thần đó, ngày 15/8/2025, UBND tỉnh tiếp tục ra Công văn số 8311, yêu cầu các sở, ban, ngành lập danh sách tối thiểu 5% cán bộ, công chức trong biên chế để điều động, biệt phái, tăng cường về những xã khó khăn, ưu tiên các lĩnh vực đất đai, tài chính, môi trường, xây dựng, công nghệ thông tin và hành chính công.
Tuy vậy, “khoảng trống nhân lực” ở nhiều xã, nhất là miền núi, vùng sâu, vùng xa vẫn chưa được lấp đầy; đó cũng là “điểm nghẽn” cần sớm tháo gỡ để chính quyền 2 cấp thật sự vận hành thông suốt, hiệu quả. Ông Ngô Trí Cương - Trưởng phòng Xây dựng chính quyền và CTTN (Sở Nội vụ Nghệ An) cho biết: “Tỉnh đã thực hiện điều tiết cán bộ từ nơi thừa sang nơi thiếu, phối hợp Ban Tổ chức Tỉnh ủy lập danh sách 5% cán bộ, công chức, viên chức các sở, ngành để tăng cường biệt phái về cơ sở; đồng thời, tiếp nhận viên chức đối với người hoạt động không chuyên trách nếu đủ điều kiện theo quy định”.
Việc triển khai mô hình chính quyền 2 cấp là bước cải cách lớn, đòi hỏi sự cơ cấu lại mạnh mẽ đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Khi lực lượng này được bố trí đủ về số lượng, đúng chuyên môn, có bản lĩnh, năng lực và tinh thần gần dân, thì bộ máy chính quyền 2 cấp sẽ vận hành hiệu quả, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững vùng miền Tây xứ Nghệ.
.jpg)
