…
Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số từng bước trở thành các yếu tố quan trọng mang tính quyết định đối với sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước, đóng góp thiết thực, toàn diện trên mọi lĩnh vực. Dưới góc độ chính trị, khoa học - công nghệ quyết định sức mạnh của quốc gia, cũng như vị thế của quốc gia đó trong trật tự thế giới. Dưới góc độ kinh tế, khoa học - công nghệ được coi là động lực, đồng thời là nguồn lực quan trọng, là yếu tố sản xuất trực tiếp có tác động lớn tới hiệu quả sản xuất của nền kinh tế. Trước bối cảnh mới, đặc biệt là trong cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu để phát triển kinh tế - xã hội.
Trong những năm qua, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Nhận thức về vai trò của khoa học, công nghệ trong phát triển ngày càng được nâng cao trong toàn hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân. Nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ KH&CN được thể hiện trên tất cả các lĩnh vực và có trọng tâm, trọng điểm, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn. Hoạt động đổi mới công nghệ tiếp tục được quan tâm, gắn với chương trình năng suất chất lượng đã hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận khoa học, đổi mới thiết bị, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo bước đầu được hình thành và phát triển. Tiềm lực khoa học và công nghệ tiếp tục được nâng lên (66 tổ chức KH&CN đang hoạt động).
Quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ được tăng cường (Nghệ An có 2.308 đối tượng được bảo hộ, trong đó có 2.152 nhãn hiệu, 102 kiểu dáng, 39 giải pháp hữu ích và 15 sáng chế), góp phần nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo của các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp. Từng bước triển khai lộ trình chuyển đổi số toàn diện, hướng tới xây dựng chính quyền số, phát triển kinh tế số và xã hội số. Hệ thống thông tin dùng chung của các cơ quan nhà nước được đầu tư đồng bộ; nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu cấp tỉnh được đưa vào vận hành, kết nối với dữ liệu quốc gia. Các cơ sở dữ liệu chuyên ngành từng bước được xây dựng, kết nối. Tỷ lệ xử lý hồ sơ công việc trên môi trường mạng ngày càng tăng, góp phần nâng cao hiệu quả điều hành và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp (Tỷ lệ xử lý hồ sơ công việc trên môi trường mạng đạt 98% cấp tỉnh và 97% cấp xã - Nguồn số liệu trích xuất từ Hệ thống quản lý văn bản và điều hành tỉnh). Tỷ trọng kinh tế số/GRDP tăng trưởng đều hàng năm (2021: 6,6%; 2022: 7,12%; 2023: 7,4%; 2024: 9,05%).
Tuy nhiên, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế và thách thức: khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là lĩnh vực khó, cần có sự thống nhất, đồng bộ từ TW đến cơ sở, nhưng công tác chỉ đạo thống nhất, đồng bộ trong thời gian qua chưa đáp ứng yêu cầu. Mạng lưới tổ chức KH&CN chưa mạnh. Tốc độ đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp còn chậm. Hạ tầng số chưa đồng bộ, đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa. Nhận thức và kỹ năng số của người dân và cán bộ công chức còn chưa đồng đều. Cơ sở dữ liệu của các ngành còn rời rạc khó khăn trong kết nối, liên thông và chia sẻ. Nguồn lực đầu tư cho phát triển KH&CN, ĐMST và CĐS chưa đáp ứng yêu cầu. Đội ngũ cán bộ KH&CN chưa mạnh, thiếu chuyên gia giỏi ở một số ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh và trong lĩnh vực chuyển đổi số.
Để hiện thực hoá các mục tiêu được đề ra trong Kế hoạch hành động 328-KH/TU của BCH Đảng bộ tỉnh thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị và góp phần đưa Nghị quyết 57-NQ/TW vào thực tiễn một cách hiệu lực, hiệu quả, Đảng bộ Sở Khoa học và Công nghệ đề nghị thời gian tới cần tập trung các giải pháp nâng cao hiệu quả đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số gắn với đẩy mạnh cải cách hành chính như sau:
Thứ nhất: Lấy đột phá về thể chế, cơ chế, chính sách - Cải cách hành chính làm nền tảng.
Nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tỉnh Nghệ An. Thực hiện cơ chế, chính sách thử nghiệm các công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới (sandbox) có kiểm soát rủi ro; cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, phát triển doanh nghiệp công nghệ số. Nghiên cứu, đề xuất xây dựng quỹ phát triển khoa học công nghệ, quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo, quỹ đầu tư khởi nghiệp, quỹ đầu tư mạo hiểm có sử dụng ngân sách nhà nước để đầu tư vốn vào các doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khoa học và công nghệ, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong các lĩnh vực trọng điểm. Đẩy mạnh xã hội hóa, thu hút vốn đầu tư tư nhân, thu hút các tổ chức, doanh nghiệp trong nước và nước ngoài đầu tư cho nghiên cứu, sản xuất và phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại tỉnh.
Rà soát và đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp, viện, trường; ứng dụng công nghệ số để tự động hóa quy trình, giảm thời gian xử lý hồ sơ, cung cấp các dịch vụ công trực tuyến chất lượng cao, phi địa giới hành chính; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp công nghệ, doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận đất đai, vốn, nhân lực. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các cấp, các ngành, địa phương.
Thứ hai: Đột phá về hạ tầng và công nghệ - Xây dựng nền tảng số đồng bộ, hiện đại.
Đầu tư phát triển hạ tầng số đồng bộ, hiện đại, bảo đảm an toàn, an ninh, có tính dự phòng. Ưu tiên phát triển hạ tầng số cho các khu vực trọng điểm (khu công nghiệp, khu công nghệ cao, đô thị thông minh...); thúc đẩy kết nối, chia sẻ hạ tầng số giữa các cơ quan, đơn vị trên địa bàn. Mở rộng phủ sóng băng thông rộng đến các vùng sâu, vùng xa. Đầu tư cơ sở vật chất, ứng dụng CNTT cho các xã, phường sau khi được thành lập mới.
Hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu các ngành, lĩnh vực bảo đảm kết nối liên thông, đồng bộ. Đưa các hoạt động của cơ quan đảng, nhà nước lên môi trường mạng, hướng tới hiệu lực, hiệu quả, công khai, minh bạch; công tác chỉ đạo, điều hành trực tuyến, dựa trên dữ liệu. Xây dựng Trung tâm giám sát điều hành thông minh (IOC) của tỉnh, kết nối đến cấp xã. Tích hợp, liên thông các cơ sở dữ liệu (dân cư, đất đai, doanh nghiệp…) trên nền tảng chung, tích hợp với AI, hạn chế trùng lặp, phân tán dữ liệu. Triển khai các nền tảng số thông minh trong các ngành, lĩnh vực: du lịch, nông nghiệp, sản xuất, logistics, thương mại điện tử, giáo dục, y tế, đô thị, môi trường,… Số hóa hồ sơ, tài liệu, thực hiện toàn bộ các hoạt động xử lý hồ sơ, công việc, giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công, các ứng dụng tiện ích chất lượng cao phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của các cơ quan trong hệ thống chính trị. Triển khai hiệu quả Phong trào “Bình dân học vụ số”.
Hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ kinh doanh tiếp cận, ứng dụng các giải pháp số. Xây dựng thương hiệu số cho sản phẩm chủ lực, áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, IoT, blockchain trong nông nghiệp, chế biến… Nâng cấp sàn thương mại điện tử cấp tỉnh hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm địa phương, kết nối doanh nghiệp trong nước và quốc tế. Đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các doanh nghiệp công nghệ số thực hiện các nhiệm vụ trọng điểm về chuyển đổi số.
Đảm bảo an toàn, an ninh mạng, nâng cao năng lực ứng phó với các cuộc tấn công mạng. Ban hành quy chế bảo vệ dữ liệu cá nhân, thông tin quan trọng. Chủ động xây dựng kế hoạch ứng phó các sự cố.
Thứ ba: Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp. Hình thành và phát triển trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, trung tâm nghiên cứu và phát triển của tỉnh kết nối các trung tâm đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo trong nước và quốc tế. Tổ chức các cuộc thi khởi nghiệp, các sự kiện kết nối đầu tư để phát triển các ý tưởng mới. Kết nối quỹ đầu tư, “nhà đầu tư thiên thần”, cộng đồng cố vấn cho các dự án khởi nghiệp tại tỉnh. Khuyến khích các trường đại học, viện nghiên cứu trên địa bàn tỉnh thành lập các trung tâm nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao công nghệ.
Thứ tư: Đột phá về nhân lực - Chìa khóa cho mọi thành công.
Xây dựng và triển khai kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, thu hút, trọng dụng nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Cụ thể hóa các chương trình đào tạo, bồi dưỡng về kỹ năng số, kiến thức chuyển đổi số cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Bố trí đội ngũ cán bộ chuyên trách về công nghệ thông tin tại các sở, ban, ngành, địa phương. Chuyển từ tư duy "quản lý" sang "phục vụ"; Áp dụng các công cụ đánh giá sự hài lòng của người dân để tạo áp lực và động lực cải thiện chất lượng phục vụ.
Có giải pháp, lộ trình tăng cường đào tạo, phát triển nguồn nhân lực phục vụ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, nhất là ưu tiên nguồn lực cho các lĩnh vực trọng điểm. Thúc đẩy hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu uy tín trong và ngoài nước; đổi mới chương trình đào tạo, hiện đại hoá phương thức đào tạo và ứng dụng công nghệ tiên tiến, nhất là điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo,… Triển khai mô hình trường học thông minh, lớp học ảo, học liệu số; tạo điều kiện để học sinh, sinh viên tiếp cận công nghệ sớm. Thu hút học sinh giỏi theo các ngành STEM. Thiết lập mạng lưới chuyên gia, hiệp hội trí thức người Nghệ ở trong và ngoài nước, kết nối tri thức phục vụ địa phương.
Thứ năm: Kết nối vùng và hợp tác quốc tế - Mở ra những cơ hội mới
Tăng cường liên kết, hợp tác với các tỉnh, thành phố trong và ngoài khu vực để phối hợp triển khai các dự án chung, đặc biệt về hạ tầng số, logistics, liên kết chuỗi giá trị, chia sẻ kinh nghiệm đổi mới sáng tạo. Tổ chức các diễn đàn, hội thảo, hội nghị kết nối giữa nhà nước - doanh nghiệp - viện nghiên cứu - nhà khoa học - cộng đồng khởi nghiệp.
Xây dựng chương trình hợp tác quốc tế với các nước, vùng lãnh thổ, các tập đoàn đa quốc gia có trình độ khoa học, công nghệ, chuyển đổi số phát triển, các tổ chức quốc tế, các viện nghiên cứu; học tập kinh nghiệm quốc tế, kịp thời ứng dụng các thành tựu, kinh nghiệm quốc tế phù hợp với thực tiễn của địa phương. Khuyến khích kết nối với các tổ chức, quỹ, doanh nghiệp công nghệ quốc tế; thúc đẩy chuyển giao công nghệ cao. Ký kết các thỏa thuận hợp tác. Thu hút đầu tư, đẩy mạnh chuyển giao công nghệ tiến tiến, chiến lược từ nước ngoài vào tỉnh. Khuyến khích các doanh nghiệp của tỉnh hợp tác với các đối tác nước ngoài.
Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với cải cách hành chính đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Cần thống nhất nhận thức và hành động, dành nguồn lực đầu tư và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm. Đây là cơ hội và cũng là thách thức lớn đối với tỉnh, bằng sự quyết tâm, đồng lòng, tin rằng tỉnh sẽ tạo ra những đột phá mạnh mẽ, hiện thực hóa mục tiêu trở thành một trung tâm kinh tế - xã hội của khu vực Bắc Trung Bộ theo đúng tinh thần Nghị quyết 39-NQ/TW.
Tin tưởng rằng việc phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số gắn với đẩy mạnh cải cách hành chính sẽ là nội dung được Đảng ủy và Ủy ban nhân dân tỉnh ưu tiên thực hiện trong nhiệm kỳ tới.
…
.jpg)
