Tiếp tục thực hiện kế hoạch giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh về việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, ngày 09/10/2025, Đoàn giám sát HĐND tỉnh do đồng chí Nguyễn Như Khôi, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh làm Trưởng Đoàn đã làm việc với các xã Quỳ Hợp, Châu Lộc, Châu Hồng, Tam Hợp, Mường Ham, Mường Chọng, Minh Hợp.
Hiệu quả giảm nghèo từ Chương trình
Trong thời gian qua, các xã đã quan tâm chỉ đạo, triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo trên địa bàn kịp thời, theo đúng quy định. Đặc biệt, sau sáp nhập, UBND các xã đã kịp thời thành lập Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn xã giai đoạn 2021 - 2025; tập trung triển khai thực hiện các dự án, tiểu dự án thành phần của Chương trình; hướng dẫn người dân phát triển sản xuất nâng cao thu nhập, đời sống.
Nhờ vậy, người dân dần từng bước được cải thiện về điều kiện sống, tiếp cận tốt hơn các chính sách, nguồn lực hỗ trợ của Nhà nước. Nhiều bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trước đây còn khó khăn, nay đã có hạ tầng cơ bản đồng bộ. Đường bê tông đến tận thôn bản, học sinh được đến trường trong điều kiện tốt hơn, được tiếp cận dịch vụ y tế thuận lợi.
Tỷ lệ hộ nghèo giảm qua từng năm, hộ nghèo được tạo sinh kế bền vững, người nghèo được tiếp cận thuận lợi với các dịch vụ xã hội cơ bản (y tế, giáo dục, nhà ở, nước sinh hoạt và vệ sinh, tiếp cận thông tin), cụ thể: tỷ lệ hộ nghèo xã Qùy Hợp giảm từ 8,5% năm 2021 xuống còn 5,2% năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo xã Châu Lộc giảm từ 32,07% năm 2021 xuống còn 19,55% năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo xã Tam Hợp giảm còn 5,4% năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo xã Mường Ham giảm từ 29,96% năm 2021 còn 18,24% năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo xã Mường Chọng giảm từ 28,09% năm 2021 xuống còn 18,36% năm 2024, xã Minh Hợp tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 8,33% năm 2025.
Giảm nghèo chưa bền vững, nguy cơ tái nghèo
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, các xã đã trao đổi, chỉ ra những hạn chế trong thực hiện Chương trình như: Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều còn ở mức cao, thu nhập bình quân đầu người còn thấp; tiến độ thực hiện các dự án còn chậm so với kế hoạch đề ra, nguồn lực huy động cho thực hiện các dự án, tiểu dự án còn hạn chế, nhất là nguồn lực từ dân cư; hạ tầng thiết yếu chưa đồng bộ; việc triển khai thực hiện một số dự án chưa hiệu quả, việc triển khai sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp còn lúng túng;…
Ngoài ra, một số chỉ tiêu thuộc Chương trình đạt kế hoạch đề ra hàng năm nhưng tính bền vững chưa cao như: vẫn còn hộ tái nghèo hàng năm (xã Tam Hợp có tổng số hộ tái nghèo từ năm 2021- 2024 là 15 hộ, xã Châu Lộc có 6 hộ tái nghèo, xã Minh Hợp có 15 hộ) nguyên nhân tái nghèo do bị bệnh hiểm nghèo, thiếu việc làm, tư liệu, công cụ sản xuất, ảnh hưởng của dịch bệnh, thiên tai bão lụt.
Đồng chí Lê Thị Đức, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Ham và đồng chí Trương Quang Hợp, Phó Chủ tịch UBND xã Châu Lộc cho rằng một số chỉ tiêu thuộc Chương trình đạt kế hoạch đề ra hàng năm, tuy nhiên tính bền vững chưa cao. Đặc biệt, sau các cơn bão số 5, số 10 vừa qua đã gây thiệt hại cho người dân về nhà ở, sản xuất nông nghiệp, do đó nhiều người dân có nguy cơ tái nghèo cao.
Tại cuộc làm việc, đại diện các xã cũng báo cáo làm rõ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình, nhất là nhiều dự án, tiểu dự án chưa thực sự phù hợp với địa phương như: dự án cấp bò cái lai sind thuộc Dự án 2 - Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình sản xuất; Dự án 4 - Phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững; Tiểu dự án 1 - Dự án 6 giảm nghèo về thông tin,… dẫn đến hiệu quả thấp, khó triển khai thực hiện do chưa phù hợp với thực tiễn. Đồng chí Nguyễn Văn Hợp, Phó Chủ tịch xã Mường Chọng và đồng chí Trương Quang Hợp, Phó Chủ tịch xã Châu Lộc cho biết, dự án cấp bò cái Lai sind được triển khai thực hiện nhưng không hiệu quả, không phù hợp với địa bàn miền núi; việc cấp bò số lượng ít (1 hộ 1 con) dẫn đến khó chăm sóc, dẫn đến bò không phát triển, người dân sẽ không nuôi mà bán hoặc làm thịt.
Ngoài ra, hiện nay, đội ngũ cán bộ mới, việc quy định chức năng, nhiệm vụ triển khai thực hiện Chương trình giữa các phòng chuyên môn thuộc UBND cấp xã còn chồng chéo, không đồng bộ cũng gây khó khăn trong triển khai thực hiện.
Để địa phương chủ động trong triển khai thực hiện
Tại buổi làm việc, lãnh đạo các xã đã kiến nghị các cấp có thẩm quyền đẩy mạnh phân cấp, trao quyền cho cấp xã chủ động trong triển khai thực hiện, lựa chọn các mô hình, dự án phù hợp với thực tiễn nhằm nâng cao tính chủ động, linh hoạt của cấp xã, trong quản lý, tổ chức thực hiện Chương trình. Đồng thời, đề nghị cấp có thẩm quyền phân định rõ chức năng nhiệm vụ triển khai Chương trình về một đầu mối phòng chuyên môn thuộc UBND cấp xã để đảm bảo đồng bộ, tránh chồng chéo trong quá trình thực hiện. Ngoài ra nghiên cứu tích hợp các Chương trình mục tiêu quốc gia thành một Chương trình tránh trùng lặp mục tiêu, dự án, đối tượng thụ hưởng, dễ triển khai thực hiện trong quá trình thực hiện, đặc biệt là khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.
Đồng chí Dương Hoàng Vũ - Bí thư Đảng ủy xã Qùy Hợp cho rằng để nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình cần thành lập các Tổ hướng dẫn trực tiếp tại địa bàn để hướng dẫn người dân triển khai phát triển sản xuất phù hợp với điều kiện thực tiễn. Đồng thời, đề nghị cấp có thẩm quyền phân cấp mạnh cho tỉnh, cho xã trong việc quyết định, triển khai thực hiện Chương trình tại địa phương.
Phát biểu kết luận buổi giám sát, đồng chí Nguyễn Như Khôi, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh ghi nhận sự nỗ lực của cấp ủy, chính quyền các xã trong việc triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 trong điều kiện có nhiều khó khăn sau khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.
Về nhiệm vụ thời gian tới, đồng chí Phó Chủ tịch HĐND tỉnh đề nghị các xã quan tâm chỉ đạo tiếp tục triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đảm bảo thực chất, đem lại điều kiện sống tốt hơn cho người dân. Trong đó cần tiếp tục phát huy vai trò chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu; vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị, xã hội trong giám sát; vai trò chủ thể, sáng tạo của Nhân dân trong việc thực hiện Chương trình.
Kịp thời rà soát việc thực hiện từng dự án, tiểu dự án của Chương trình, đề ra kế hoạch thực hiện Chương trình cho thời gian tới và giai đoạn tiếp theo, trong đó nghiên cứu việc phát triển mô hình chăn nuôi, trồng trọt phù hợp với địa bàn miền núi; đồng thời tiếp tục duy trì phát triển những mô hình có hiệu quả như trồng rừng gỗ lớn, trồng cây dưới tán rừng để góp phần tạo sinh kế bền vững.
Bênh cạnh đó, đồng chí Phó Chủ tịch HĐND tỉnh cũng đề nghị các xã xác định, bám sát định hướng phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới để đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, bền vững, có thứ tự ưu tiên, sử dụng kinh phí có hiệu quả khi được phân bổ.
Trước đó, Đoàn đã khảo sát mô hình đầu tư phát triển sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp: Mô hình bê cái Lai sind thuộc Dự án 2 - Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo và khảo sát mô hình trồng bưởi…. tại xã Qùy Hợp.
