Góp ý vào dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Vân Chi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội, đại biểu đoàn Nghệ An tập trung làm rõ nhóm chính sách liên quan đến hộ và cá nhân kinh doanh, khu vực có quy mô rất lớn trong nền kinh tế Việt Nam.
Đại biểu nêu rõ: Việt Nam là nước đang phát triển, cơ cấu kinh tế có đặc thù là số lượng hộ, cá nhân kinh doanh rất đông. Đây là nhóm đã tham gia bảo hiểm y tế nhưng phần lớn không có bảo hiểm xã hội, không có lương hưu và tự trang trải toàn bộ đời sống khi về già. Vì vậy, mọi thay đổi về chính sách thuế cần đặc biệt cân nhắc yếu tố dân sinh.
Về quản lý thuế, dự thảo quy định chuyển toàn bộ hộ kinh doanh từ nộp thuế khoán sang tính thuế theo doanh thu thực tế thông qua hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế. Trên cơ sở đó, thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân sẽ được tính theo tỷ lệ.
Đi sâu vào phân tích ngưỡng chịu thuế đối với hộ và cá nhân kinh doanh, vị đại biểu đoàn Nghệ An dẫn dự thảo luật quy định, cá nhân cư trú có doanh thu trên 200 triệu đồng/năm từ kinh doanh sẽ phải nộp thuế thu nhập cá nhân.
Đại biểu phân tích: Hiện nay, thuế thu nhập cá nhân áp dụng ngưỡng 100 triệu đồng; dự thảo nâng lên 200 triệu đồng để thống nhất với Luật Thuế giá trị gia tăng đã sửa đổi.
Tuy nhiên, nếu quy đổi, doanh thu 200 triệu đồng/năm chỉ tương đương khoảng hơn 16 triệu đồng/tháng. Với giả định tỷ suất lợi nhuận 10%, thu nhập thực tế của hộ kinh doanh ở mức chỉ khoảng 1,6 triệu đồng/tháng, tức thấp hơn rất xa so với ngưỡng giảm trừ gia cảnh của người làm công ăn lương (từ 1/1/2026, mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 15,5 triệu đồng/tháng; mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng).
Sự chênh lệch này, theo đại biểu Nguyễn Vân Chi cho thấy chính sách thuế trong dự thảo đối với nhóm hộ và cá nhân kinh doanh đang bộc lộ nhiều bất cập. Mức độ bình đẳng giữa các nhóm chưa được bảo đảm.
Bà nhận định: Lần sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân này ưu tiên giảm nghĩa vụ thuế cho người làm công ăn lương, đặc biệt là những người có thu nhập cao hoặc làm việc trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, tin học. Nhiều ngành nghề khác, như xây dựng pháp luật, cũng được xem xét áp dụng các khoản miễn, giảm thuế.
Còn hộ và cá nhân kinh doanh không được hưởng bất kỳ hình thức giảm trừ nào; trong khi đó, việc chuyển từ cơ chế thuế khoán sang tính thuế theo doanh thu thực tế, nghĩa vụ thuế của họ có xu hướng tăng lên so với hiện hành.
Đại biểu Nguyễn Vân Chi ghi nhận hướng tiếp thu của cơ quan soạn thảo hiện nay cho phép không tính thuế từ 200 triệu đồng đầu tiên mà bắt đầu từ đồng thứ 201 triệu đồng, nhưng theo bà như vậy là chưa đủ để giảm gánh nặng cho hộ kinh doanh. Bởi khi doanh thu được ghi nhận thực tế, số thuế phát sinh dự kiến sẽ tăng mạnh so với hiện hành.
Từ thực tế đó, vị đại biểu đoàn Nghệ An kiến nghị cơ quan soạn thảo cần đánh giá kỹ hơn tác động, bảo đảm nguyên tắc công bằng giữa các khu vực: Hộ kinh doanh và người làm công ăn lương.
Một giải pháp được Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội gợi mở là giảm tỷ lệ thu của cả thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân đối với hộ kinh doanh, nhằm giữ nghĩa vụ thuế “không cao hơn mức hiện tại”.
Đại biểu nhấn mạnh: Luật Thuế thu nhập cá nhân trước đây vốn chỉ áp cho người thu nhập cao nhưng hiện nay đã mở rộng đối tượng; vì vậy, những nhóm yếu thế nhất nên chăng cần được cân nhắc thấu đáo hơn.
Thành Duy - Phan Hậu
.jpg)
.jpeg)
