Tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Vân Chi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội, đại biểu đoàn Nghệ An nhấn mạnh rằng nội dung trọng tâm của lần sửa đổi này chủ yếu liên quan đến chính sách thuế đối với hàng nông sản chưa chế biến hoặc mới sơ chế là nhóm hàng hóa đặc thù, gắn với lợi ích của hàng triệu nông dân trong một nền kinh tế vẫn mang nặng yếu tố nông nghiệp như Việt Nam.
Theo đại biểu, chính sách về thuế giá trị gia tăng cho nhóm hàng này thực chất là vấn đề về quan điểm chính sách. Mỗi mô hình chính sách đều có ưu điểm và hệ quả kèm theo, phù hợp với từng thời điểm khác nhau của nền kinh tế.
Trước năm 2024, hàng nông sản chưa chế biến ở khâu thương mại được xếp vào nhóm không chịu thuế đầu ra nhưng vẫn được khấu trừ, hoàn thuế đầu vào được ban hành từ năm 2016 để xử lý tình trạng gian lận hóa đơn khi xuất khẩu nông sản. Từ năm 2024, chính sách chuyển sang hướng đánh thuế đầu ra và cho khấu trừ đầu vào.
Năm 2025, xuất phát từ đề xuất của doanh nghiệp và đánh giá của cơ quan quản lý, Chính phủ trình Quốc hội phương án quay lại cơ chế: Không phải kê khai, tính nộp thuế đầu ra nhưng vẫn khấu trừ đầu vào. Đại biểu cho rằng đa số ý kiến tại phiên thảo luận đều đồng thuận với định hướng này. Tuy nhiên, cách thể hiện chính sách trong dự thảo luật hiện nay chưa rõ ràng, chưa thực sự dễ thực hiện.
Bà nêu rõ: Dự thảo đưa quy định “các sản phẩm này không phải tính thuế giá trị gia tăng theo quy định của Bộ trưởng Bộ Tài chính”; đồng thời đưa thêm quy định “thuế giá trị gia tăng đầu vào của hàng hóa dịch vụ không phải tính thuế giá trị gia tăng thì được khấu trừ toàn bộ”.
Theo đại biểu, nếu quy định chi tiết hướng dẫn luật thì sẽ giao cho Chính phủ, còn Bộ trưởng Bộ Tài chính sẽ quy định về các vấn đề về trình tự thủ tục chứ không quy định về chính sách.
“Chính vì vậy nếu mà ở đây giao cho Bộ trưởng Bộ Tài chính thì đặt ra sự không rõ ràng là phạm vi áp dụng sẽ như thế nào? Bộ trưởng Bộ Tài chính sẽ hướng dẫn gì, sẽ quy định nội dung cụ thể chi tiết gì?”, vị đại biểu đặt câu hỏi và cho rằng; đồng thời với quy định “thuế giá trị gia tăng đầu vào của hàng hóa dịch vụ không phải tính thuế giá trị gia tăng được khấu trừ toàn bộ” dẫn đến không rõ là phạm vi áp dụng là những đối tượng nào?
Do đó, để cho dự thảo thật sự rõ ràng, hợp lý và tránh các cách hiểu khác nhau khi thực hiện và cũng đảm bảo tính rõ ràng, minh bạch, đại biểu đề nghị nên quy định một rõ ràng là các sản phẩm này không phải kê khai tính nộp thuế giá trị gia tăng nhưng được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào.
Về đề xuất bỏ điều kiện hoàn thuế giá trị gia tăng là “người bán đã kê khai, nộp thuế”, đại biểu đồng tình mục tiêu tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nhưng cảnh báo đây là thay đổi tạo rủi ro lớn cho ngân sách và cho cả doanh nghiệp, cán bộ thuế. Bởi chỉ với hóa đơn, hợp đồng và chứng từ thanh toán, cán bộ thuế sẽ buộc phải hoàn thuế kể cả khi hàng hóa trong thực tế không tồn tại. Người mua cũng có thể bị liên đới trách nhiệm nếu sau này xác định hóa đơn là bất hợp pháp.
Thay vì bỏ hẳn điều kiện này, đại biểu đề nghị xử lý theo hướng điều chỉnh kỳ kê khai, kỳ nộp thuế để người bán phải nộp ngay thuế đã thu của người mua, đồng thời hoàn thiện hệ thống công nghệ để người mua có thể kiểm tra việc nộp thuế của bên bán.
Ngoài ra, trong chương trình làm việc, Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến các nội dung khác theo chương trình làm việc.
Thành Duy - Phan Hậu
.jpg)
