Thận trọng với đề xuất Nhà nước thu hồi 25% diện tích chưa thỏa thuận
Liên quan đến quy định trong dự thảo: “Trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận mà đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì HĐND cấp tỉnh xem xét, thông qua việc thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư”, đại biểu Thái Thị An Chung - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An, bày tỏ quan điểm cần cân nhắc kỹ lưỡng, thận trọng.
Theo đại biểu, thực tế đúng là nhiều dự án bị chậm tiến độ do một số hộ dân không chấp nhận phương án thỏa thuận, gây lãng phí đất đai và ảnh hưởng môi trường đầu tư. Tuy vậy, tờ trình của Chính phủ hiện chưa có số liệu thống kê cụ thể, khiến việc đánh giá hiệu quả và tác động của chính sách trở nên khó thuyết phục.
Đại biểu nhấn mạnh: Trong quá trình xây dựng Luật Đất đai, từ lấy ý kiến Nhân dân đến phản biện xã hội, vấn đề thu hồi đất luôn được cân nhắc kỹ. Nguyên tắc chung là chỉ thu hồi trong các trường hợp vì quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng; còn các dự án phát triển kinh tế phải dựa trên tự nguyện, tự thỏa thuận giữa nhà đầu tư và người có đất. Vì vậy, việc Nhà nước can thiệp thu hồi đối với 25% phần diện tích chưa thỏa thuận được là điểm cần suy xét.
Băn khoăn lớn nhất của đại biểu là nguy cơ xung đột với nguyên tắc hiến định về quyền tài sản của công dân, trong đó có quyền sử dụng đất. Nếu Nhà nước thu hồi để hỗ trợ nhà đầu tư hoàn tất dự án, cần làm rõ liệu cơ chế này có vi phạm nguyên tắc ấy hay không?
Đồng thời, quan hệ giữa nhà đầu tư và người sử dụng đất là quan hệ dân sự, dựa trên tự nguyện, bình đẳng. Nếu Nhà nước đứng ra thu hồi đất khi hai bên không tự thỏa thuận được, điều này dễ tạo cảm giác “hành chính hóa quan hệ dân sự” và nghiêng về phía doanh nghiệp.
Vị đại biểu đoàn Nghệ An đề nghị có thể cần thiết lập cơ chế hòa giải, trọng tài giữa hai bên do Nhà nước làm trung gian; hoặc yêu cầu nhà đầu tư điều chỉnh lại quy mô dự án thay vì thu hồi diện tích lớn so với nhu cầu thực.
Nhà nước chỉ nên can thiệp thu hồi đất trong trường hợp thật sự cần thiết và không còn giải pháp nào khác, đồng thời phải bảo đảm quyền lợi tối đa cho người có đất bị thu hồi, ít nhất phải bằng mức giá mà nhà đầu tư đã thỏa thuận với các hộ khác, tránh bất bình đẳng.
Đại biểu cảnh báo: Khiếu nại, khiếu kiện về đất đai hiện chiếm khoảng 80% tổng số vụ việc; nếu áp dụng cơ chế thu hồi phần diện tích chưa thỏa thuận, nguy cơ khiếu kiện chắc chắn tăng lên. Vì vậy, bà đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định.
Đại biểu Thái Thị An Chung cũng góp ý một số nội dung khác trong dự thảo Nghị quyết, đặc biệt là đề xuất bổ sung nhóm dự án nuôi dạy trẻ em khó khăn, trẻ khuyết tật và các cơ sở bảo trợ xã hội do tổ chức tôn giáo thực hiện vào diện được giao đất, cho thuê đất không qua đấu giá, nhằm tạo điều kiện cho các hoạt động nhân đạo vốn không phải hoạt động tôn giáo theo luật hiện hành.
Bà cũng đề nghị rà soát để bãi bỏ các quy định vẫn yêu cầu căn cứ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện, xã nhằm thống nhất với chủ trương không lập các loại quy hoạch này.
Đề xuất không giao cấp xã ban hành mức hỗ trợ khác khi GPMB
Thảo luận về dự thảo Nghị quyết này, ông Trần Nhật Minh - đại biểu Quốc hội chuyên trách đoàn Nghệ An góp ý liên quan đến nội dung dự thảo cho phép bồi thường bằng đất ở tại chỗ khi chưa có giá trong bảng giá đất, Chủ tịch UBND cấp xã được quyền quyết định dựa vào “vị trí tương tự”.
Theo đại biểu, cách diễn đạt này quá chung, thiếu tiêu chí rõ ràng, dễ gây tranh cãi trong thực thi và đề xuất thay bằng cụm từ “vị trí có hạ tầng tương đương”.
Về thời hạn tổ chức đối thoại, dự thảo quy định: “Thời hạn tổ chức đối thoại trong trường hợp còn có ý kiến không đồng ý về phương án bồi thường hỗ trợ tái định cư là 30 ngày kể từ ngày tổ chức lấy ý kiến về phương án bồi thường hỗ trợ tái định cư”.
Đại biểu đồng tình việc rút ngắn so với luật hiện hành nhưng cho rằng quy định chưa làm rõ phải đúng 30 ngày hay được tổ chức trong phạm vi 30 ngày. Vì vậy, ông đề nghị sửa theo hướng linh hoạt hơn, cho phép tổ chức đối thoại trong khoảng 30 ngày.
Góp ý vào quy định trong dự thảo giao: “UBND cấp xã quyết định biện pháp, mức hỗ trợ khác cho từng dự án cụ thể”, đại biểu cho rằng quy định này có nguy cơ tạo ra sự không thống nhất trong chính sách bồi thường giữa các xã, đặc biệt ở những dự án liên xã.
Sự khác biệt này sẽ dẫn tới so sánh, khiếu kiện, gây khó khăn cho công tác giải phóng mặt bằng. Ông đề nghị tập trung thẩm quyền ở UBND cấp tỉnh để bảo đảm thống nhất.
Về miễn giảm tiền sử dụng đất, đại biểu đánh giá quy định tại dự thảo tích cực, giảm thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp.
Tuy nhiên, đối với trường hợp chỉ được miễn trong 1 năm, ông đề nghị tiếp tục cắt giảm thủ tục đề nghị tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; chỉ cần thực hiện thủ tục thực hiện các thủ tục xác định giá đất, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất để có cơ sở tính toán số tiền được miễn.
Cũng trong phiên làm việc, Quốc hội tiến hành thảo luận tại Tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm nâng cao hiệu quả công tác hội nhập quốc tế; chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.
Thành Duy - Phan Hậu
.jpg)
.jpeg)
