
Sáng 14/6, tại Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị ở cấp xã (mới), đồng chí Nguyễn Quang Dương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương giới thiệu chuyên đề: Công tác tổ chức xây dựng Đảng; tổ chức cơ sở đảng, bộ máy và hoạt động cấp ủy cấp xã (mới).
Theo Quy định số 298-QĐ/TW, ngày 09/6/2025 của Ban Bí thư, Đảng ủy cấp xã trực thuộc và chịu sự lãnh đạo, chỉ đạo của tỉnh ủy, trực tiếp và thường xuyên của ban thường vụ cấp ủy cấp tỉnh; là cấp ủy cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng.
Số lượng ủy viên ban chấp hành, ủy viên ban thường vụ, ủy viên ủy ban kiểm tra theo quy định, hướng dẫn của Trung ương; định hướng cơ cấu ban thường vụ theo quy định của Bộ Chính trị tại Chỉ thị về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng mỗi nhiệm kỳ. Nhiệm kỳ 2025-2030, theo Chỉ thị 45-CT/TW: Ban chấp hành từ 27 - 33; ban thường vụ từ 9 - 11; Phó bí thư: 2 (1 phó bí thư thường trực và 1 phó bí thư, chủ tịch UBND).
Đảng ủy cấp trên cơ sở ở xã, phường được lập 3 cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc, gồm: Văn phòng, ban xây dựng đảng, cơ quan ủy ban kiểm tra đảng ủy. Đảng ủy xã, phường nơi có trụ sở trung tâm chính trị cấp huyện hiện nay được lập thêm 1 đơn vị sự nghiệp của đảng ủy; ở đặc khu được lập tối đa 4 cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc, gồm: Văn phòng, ban tổ chức, ban tuyên giáo và dân vận, cơ quan ủy ban kiểm tra và trung tâm chính trị (đơn vị sự nghiệp của đảng ủy).
Đảng ủy cấp xã có trụ sở làm việc đặt tại trung tâm chính trị - hành chính xã, có con dấu và tài khoản riêng, được cấp kinh phí, trang bị cơ sở vật chất, phương tiện hoạt động theo quy định.
Nhiệm vụ, quyền hạn của đảng ủy
Đảng ủy cấp xã có 15 nhiệm vụ. Đảng ủy lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, toàn diện ở cấp xã; lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, tổ chức thuộc hệ thống chính trị cấp xã và các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc theo quy định. Căn cứ nội dung, tính chất của từng lĩnh vực, đảng ủy ban hành văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của đảng bộ.
Trong đó, xác định rõ một số nội dung mới, quan trọng:
Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của cấp ủy cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng theo quy định của Điều lệ Đảng và các quy định, hướng dẫn của Trung ương. Quyết định chương trình làm việc, chương trình kiểm tra, giám sát toàn khoá, hằng năm của đảng ủy; quy chế làm việc của đảng ủy, ủy ban kiểm tra đảng ủy.
Lãnh đạo, chỉ đạo hệ thống chính trị thực hiện đúng đường lối, chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ chính trị của đảng bộ. Lãnh đạo, định hướng những vấn đề quan trọng trước khi hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân quyết định. Xác định nhiệm vụ trọng tâm, đột phá, các chương trình, đề án, dự án trọng điểm, mục tiêu, chỉ tiêu, phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu về phát triển kinh tế - xã hội trung hạn, dài hạn, hằng năm, công tác quốc phòng, an ninh... và một số nhiệm vụ quan trọng khác. Căn cứ nội dung, tính chất của từng lĩnh vực, đảng ủy ban hành văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của đảng bộ.

Lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện và sơ kết, tổng kết các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cấp ủy cấp tỉnh và nghị quyết của đảng ủy cấp xã. Tổ chức triển khai thực hiện thí điểm các chủ trương, mô hình mới theo chỉ đạo của cấp trên.
Lãnh đạo công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức.
Lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng các tổ chức đảng trực thuộc trong sạch, vững mạnh; công tác bảo vệ chính trị nội bộ, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên; công tác phát triển đảng viên; lãnh đạo công tác tổ chức, cán bộ, thực hiện chính sách cán bộ trong đảng bộ.
Lãnh đạo việc đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.
Lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát, công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ.
Nhiệm vụ, quyền hạn của ban thường vụ đảng ủy
Ban thường vụ đảng ủy có 14 nhiệm vụ. Trong đó, quy định rõ các nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể về lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh; về công tác chính trị, tư tưởng, đạo đức; công tác tổ chức, cán bộ, đảng viên, bảo vệ chính trị nội bộ; công tác kiểm tra, giám sát, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; công tác tuyên giáo, dân vận...
Nhấn mạnh một số nhiệm vụ chủ yếu sau:
Chỉ đạo chuẩn bị nội dung, chương trình, báo cáo, đề án, dự thảo nghị quyết, kết luận trình cấp ủy về những vấn đề thuộc thẩm quyền của cấp ủy. Chủ động đề xuất những vấn đề lớn, quan trọng của địa phương để cấp ủy xem xét, quyết định. Quyết định chương trình, kế hoạch công tác của ban thường vụ.
Lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát việc triển khai, tổ chức thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng; định kỳ sơ kết, tổng kết theo quy định.
Quyết định các chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác chính trị, tư tưởng. Chỉ đạo công tác học tập, nghiên cứu lý luận chính trị, tổng kết thực tiễn; đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Lãnh đạo công tác tổ chức, cán bộ và quản lý cán bộ gồm: Quyết định phân công công tác đối với các đồng chí ủy viên ban chấp hành đảng bộ, ủy viên ban thường vụ đảng ủy. Lãnh đạo, chỉ đạo, quyết định chủ trương, giải pháp đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy và quản lý biên chế, cán bộ thuộc hệ thống chính trị cấp xã theo quy định. Quyết định bổ nhiệm, miễn nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử theo phân cấp quản lý.

Lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát, các quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới công tác dân vận, thực hiện dân chủ ở cơ sở, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội cấp xã, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân.
Lãnh đạo, chỉ đạo những nhiệm vụ trọng tâm của xã, cho chủ trương về những vấn đề quan trọng, những vấn đề hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân, thường trực đảng ủy báo cáo.
Lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, đối ngoại; giải quyết kịp thời, hiệu quả những vấn đề phức tạp trên địa bàn, nhất là các tình huống đột xuất liên quan đến an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, dân tộc, tôn giáo.
Ủy quyền cho thường trực đảng ủy thực hiện một số công việc cụ thể thuộc thẩm quyền của ban thường vụ đảng ủy, đồng thời thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện. Thực hiện các nhiệm vụ khác do cấp trên giao.